Kochane Kobiety! Długo pracowałam jako technolog odzieży, dlatego w UADOtece będę pisać także o materiałoznawstwie. Rynek włókienniczy oferuje mnogość tekstyliów. Dobrze znamy się z materiałami tradycyjnymi, które towarzyszą człowiekowi od stuleci. W obiegu jest jednak nowa generacja wyrobów włókienniczych. Ich nazwy często brzmią obco: modal, cupro, rayon, tencell, lyocell. Jeśli te słowa niewiele mówią, przyswoicie je czytając UADOtekę. Dziś zapoznam Was z rayonem.
Rayon to półsyntetyczne włókno celulozowe pozyskane ze ścieru drzewnego – twardych części drzew, często z bambusa. Nazwa pojawiła się w latach 20. XX wieku w Stanach Zjednoczonych, wtedy też materiał trafił do użytku komercyjnego robiąc zawrotną karierę. W latach 40. okrzyknięto go jednym z cudów współczesnej ery. Zwyczajowo nazywa się go sztucznym jedwabiem lub drewnianym jedwabiem, szlachetną odmianą innego roślinnego włókna, wiskozy. Posiada wszystkie zalety jedwabiu, a przy tym jest bardziej wytrzymały i wegański. Można go też pomylić z bawełną, bo w chwycie do złudzenia imituje włókna naturalne. Ma chłodny dotyk i nie izoluje ciepłoty ciała, co czyni z niego idealny materiał na letnią konfekcję. Jest higieniczny, dobrze oddycha i chłonie wilgoć, dlatego z powodzeniem sprawdza się w roli podszewki. Przyjemny w noszeniu, miękki, gładki i lejący, bardzo dobrze współpracuje z sylwetką. Dzięki takim zaletom, zyskał sobie opinię materii nowoczesnej i uniwersalnej.
Ciemna strona księżyca w przypadku rayona to negatywny wpływ na środowisko. W procesie obróbki masy drzewnej wykorzystuje się substancje chemiczne, między innymi dwusiarczek węgla i wodorotlenek sodu, a przy przędzeniu nici kwas siarkowy. Monitoring procesu w Azji ujawnił ich negatywny wpływ na zdrowie pracowników fabryk oraz lokalne zbiorniki wodne. Substancje ulatniają się, nim wyrób odzieżowy trafi do konsumenta, nie mniej sama produkcja rayona jest niebezpieczna. Aby uzyskać kontrolę nad chemikaliami, wiodący wytwórcy wdrażają nowoczesne technologie, polegające na odzyskiwaniu i recyklingu toksycznej siarki w procesie produkcyjnym. Producenci sięgają po certyfikowane uprawy leśne, próbując przeciwdziałać nadmiernej deforestracji.
Rayon wymaga łagodnego podejścia. W pralce najlepiej nastawić 30 stopni i wybrać program do rzeczy delikatnych albo pranie ręczne. Przy za wysokiej temperaturze rayon może też puścić farbę, dlatego trzeba rozważnie dopierać mu towarzystwo w bębnie pralki. Zbyt ciepła woda powoduje także nadmierną kurczliwość, a przy suszeniu rozciąganie włókien i defasonację ubrania. Przy prasowaniu trzeba uzbroić się w „zimne” żelazko o temperaturze 110 stopni, a materiał głaskać na lewej stronie.
- nazwa rayon to prawdopodobnie zlepek angielskiego „ray” i „cotton”, co wiąże się z jasnym kolorem wiskozy i podobieństwem do bawełny
- rayon może być zjadany przez owady rybiki
- rayon jest wykorzystywany w przemyśle motoryzacyjnym, np. jako wzmocnienie przewodów hamulcowych oraz w oponach typu runflat
Foto: okładka – pinterest.com / UADO
